Stakingsrecht en de klant
Het stakingsrecht en de klant. Het stakings- en actieseizoen voor betere beloning, minder werkdruk en/of verbetering van de werkomstandigheden loopt al weer op zijn einde. Maar het was druk, geen volledige opsomming: Ryanair in meerdere Europese landen, op Schiphol zowel vrachtafhandelaars als beveiligingspersoneel, Air France-KLM-piloten, de Nationale Politie en in het onderwijs is het ook nog verre van rustig. Het stakingsrecht en de klant.
Die onrust lijkt besmettelijk in Europa gezien het feit dat bij de Franse Spoorwegen, SNCF, tegen de privatisering wordt gestaakt ten koste van de reizigers en in de Belgische gevangenis wordt gestaakt voor meer personeel en een betere minimale dienstverlening maar wel ten koste van de gevangenen. Daarnaast is er onvrede bij Amazon-personeel in Duitsland, Spanje en Polen over de werkomstandigheden. De crisis is voorbij, we durven weer actie te voeren en volgens deskundigen loopt de beloning achter bij de economische verbeteringen.
In Nederland bestaat geen wet die stakingen en andere acties (o.a. stipheidsacties, werkonderbrekingen, bezettingen en blokkades) regelt. Maar in de rechtspraak is het stakingsrecht ontwikkeld. Voorwaarde is wel dat er echt geen andere manier is om tot een vergelijk te komen, een soort laatste redmiddel dus.
Bij een staking kan de werkgever of groep van werkgevers verlies en schade oplopen die voor hun rekening blijft. Anderzijds de werknemer die niet werkt, heeft geen recht op doorbetaling van het loon.
Bij een zgn Wilde Staking steunen de vakbonden de acties niet (de stakingskassen blijven gesloten) en als de bonden de staking uitroepen, een zgn georganiseerde staking, betalen zij voor hun leden een compensatie uit voor het niet betaalde loon.
Tot zover een korte uitleg.
In de meeste gevallen is de klant de dupe, maar daarmee willen de vakbond en werknemers de werkgever(s) onder druk zetten alsnog akkoord te gaan met de gestelde werknemerseisen. Slechts in een beperkt aantal gevallen worden klantvriendelijke acties gehouden; denk bijvoorbeeld aan de politie die minder bekeuringen uitschrijft, vervoerspersoneel die geen kaartjes controleert of zelfs gratis vervoert, de patiëntvriendelijke acties in de zorg. Daarmee wordt het begrip in de samenleving voor de werknemerseisen vergroot, in tegenstelling tot de stakingen waarbij jouw vervoerskaartje/-ticket niet op de afgesproken tijd benut kan worden. De klant van de rekening!
In het verleden werd bij een staking van huisartsen en hun praktijken de patiënten op de dag zelf afgebeld. Had je vrij genomen van je werk voor een consult of behandeling, bleek dat de huisartsen en overig personeel staakten. Maar ze rekenden, zoals gebruikelijk, wel op jouw begrip voor hun grieven en eisen? Dus jíj bent de dupe van een conflict tussen overheid en huisartsen, en dan moet je voor de gevolgen opdraaien (voor niks vrij genomen, straks een hoger tarief van de huisarts dan wel hogere ziektekostenpremie) en hun actie nog steunen ook? Zie hier het dilemma.
Inmiddels is het stakingsmiddel van de ‘arbeiders’ tegen het ‘kapitaal’ mijns inziens achterhaald, omdat het niet meer gaat om solidariteit van alle ‘arbeiders’, dus ook niet bij de staking betrokken werknemers, tegen aan de andere kant het ‘grootkapitaal’ van de werkgevers. De klant moet daarom niet meer de dupe worden van de onvrede van werknemers. Als de werknemers een directiekantoor of -gebouw, dan wel in sommige gevallen een productieafdeling blokkeren, zodat de bedrijfsvoortgang verstoring ondervindt of vertraging oploopt, wordt de tegenpartij geraakt en niet de klant die volkomen buiten het conflict staat en er in de meeste gevallen een omgekeerd belang bij heeft.
Anders gezegd: vakbonden wees eens creatief! Zorg dat de klant een zelfde belang heeft als de werknemers. Verstrek een gratis maaltijd in het vliegtuig van Ryanair, gratis koffie met gebak in de trein, een gratis krant in de openbaarvervoerbus, een gratis vaccinatie tegen stakingsbijwerkingen bij huisartsen!
Daarmee heeft die klant een belang bij de werknemersacties en zal die de gestelde eisen eerder onderschrijven dan wanneer de klant de rekening mag betalen.
Samengevat bedenk een meer actueel machtsmiddel rechtstreeks tegen de werkgever en met ludieke klant-knuffel-acties! Het stakingsrecht en de klant.