Vertrouwen in de politiek of niet
Vertrouwen in de politiek of niet
Al jaren horen we van diverse, vooral grote, politieke partijen, die bij verschillende verkiezingen verliezen, dat zij intern de uitslagen gaan analyseren om het de volgende keer beter te doen tot zelfs dat zij het vertrouwen met de burger gaan herstellen.
Maar dan hoor je daar naderhand niets meer van. Er is dan ook niets mee gedaan. Hoewel er ongetwijfeld een analyse is gemaakt, zal dat niet tot een verandering in de koers of presentatie van de betreffende partij leiden, laat staan een verandering van standpunten.
En zo zagen we in het verleden dat een proteststem heeft geleid tot een veelal korte opleving van een nieuwe partij, die daarna weer snel verdwijnt, al dan niet door intern gedonder. Zonder volledig te zijn noem ik: Leefbaar Nederland (de heer Jan Nagel), Lijst Pim Fortuyn (LPF), Trots op Nederland (mevrouw Rita Verdonk), 50 PLUS Partij (ook de heer Jan Nagel), Forum voor Democratie (FVD, de heer Thierry Baudet), en zo kunnen we nog wel uren doorgaan. De Partij voor de Vrijheid (PVV, de heer Geert Wilders) is een blijvertje gebleken, ondanks regelmatig intern gedonder. Vertrouwen in de politiek?
Veel gekozen politici stapten uit onvrede over de partij, die zij vertegenwoordigden, uit de Kamerfractie en gingen daarna als eenpitter door en verdwijnen meestal bij de volgende verkiezingen van het politieke toneel.
Uit de VVD is de heer Wilders afkomstig (en die bleef) en ook de heer Wybren van Haga komt uit de VVD en ging als eenling verder, toen stapte hij over naar FVD en daarna ging hij met twee anderen verder als Groep Van Haga / Belang van Nederland.
Zo ook stapte de heer Joost Eerdmans na deelname aan de LPF over naar een eigen partij EénNL, toen de Groep Eerdmans-Van Schijndel (ex-VVD), later weer FVD, waar hij samen met mevrouw Annabel Naninga weer uitstapte en de nieuwe partij JA21 oprichtte.
Mevrouw Sylvana Simons trad destijds toe tot de partij DENK, maar verliet die partij en richtte de eigen partij ‘Artikel 1’ op, maar behaalde te weinig stemmen voor een zetel (2017). Vanwege een naamsgelijkenis met een andere organisatie werd de naam later veranderd in BIJ1 en in 2021 werd 1 zetel behaald voor de Tweede Kamer. Vertrouwen in de politiek?
De heer Pieter Omtzigt stapte uit het CDA en ging ook door als solist, maar zal in de komende verkiezingen – volgens de huidige peilingen althans – een monsterzege behalen op grond van vooral zijn inspanningen bij de toeslagenaffaire en mogelijk ook de slechte behandeling binnen het CDA.
Bij de laatste verkiezingen voor Provinciale Staten behaalde mevrouw Caroline van der Plas met de BoerBurgerBeweging, die al met 1 zetel in de Tweede Kamer zat, een grote overwinning. Zij is de enige die niet uit een andere partij stapte als kamerlid (was voorheen wel lid van het CDA).
Hoe verdeeld en instabiel wil je het hebben? Bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen deden 37 (!) partijen mee (een record sinds in 1956 het aantal kamerzetels van 100 naar 150 was verhoogd). En veel partijen komen voort uit onvrede en/of representeren één onderwerp, maar als zij eenmaal in de Tweede Kamer zitten dan zullen zij zich breder op moeten stellen (o.a. 50 PLUS Partij, Partij voor de Dieren, BBB).
Vaak wordt die versnippering genoemd in verkiezingsanalyses en -onderzoeken als onvrede met de bestaande gang van zaken. Politieke Partijen die niet doen wat ze beloven, dan wel toch andere keuzes maken dan waarop ze zijn gekozen.
Denk bijvoorbeeld aan de Partij van de Arbeid, die zich in de aanloop naar de verkiezingen van 2012 fors afzette tegen de VVD, maar na de verkiezingen met diezelfde grote vijand, de VVD, een coalitie vormde in het Kabinet Rutte II. Het resultaat kennen we. De PvdA bleef als splinterpartij over bij de verkiezingen van 2017.
Maar zo ook het CDA dat – naast een hoop intern gedoe (o.a. samenwerking met PVV in Rutte II, lijsttrekkersverkiezing voor Rutte IV, de heer Omtzigt) en de boerenbelangen verkwanselde – nu dramatisch terugvalt in de peilingen en dit zonder Godswonder (blijven bidden, hoor!) niet meer naar oude hoogten zal weten op te schroeven. Ook de VVD zal nog moeten afwachten hoe het er bij de komende verkiezingen uit zal zien (o.a. toeslagenaffaire, belastingdienst, gaswinning, corona-aanpak, stikstof, asiel, woningnood).
Het Sociaal Cultureel Planbureau peilt regelmatig het vertrouwen in de politiek. In het voorjaar van 2022 vond 46% van de burgers dat het verkeerd ging met Nederland en in het najaar van 2022 was 62% die mening toegedaan. Vertrouwen in de politiek?
Is het niet beter om het om te keren: hoeveel wantrouwen is er over de politiek?
Alle delen:
1 vertrouwen in de politiek of niet
2 Vertrouwen in de politiek 2 de nieuwe bestuurscultuur
auteur: Guus