Boer en politiek
Boer en politiek
De boeren zijn kwaad, want er moet fors in de veeteelt ingegrepen worden vanwege de enorme stikstofhoeveelheden die de boerenbedrijven uitstoten.
Wat ging daaraan vooraf? Al jaren is bekend dat we aan de Brusselse normen moeten voldoen, waar de Nederlandse regering destijds ook mee heeft ingestemd. Het gaat dan niet alleen om het kwaliteitsverlies van natuurgebieden (o.a. Natura-2000), maar zelfs een kwaliteitsverbetering. Daar is nog lang niet aan voldaan, sterker: de achteruitgang gaat voort.
Stikstof is daarbij een belangrijke verliesfactor. In 2015 werd na jaren van stilstand het Programma Aanpak Stikstof door de regering Rutte II (VVD en PvdA) afgesproken. Dat stond toe om in de toekomst de stikstofreductie in te vullen, maar dat gebeurde nooit. Om die reden greep de Raad van State in 2019 in: eerst compenseren voordat er nieuwe stikstofuitstoot was toegestaan.
De boeren hebben hun lobby via vertegenwoordigende representatie van belangenorganisaties en politieke partijen met succes gevoerd. Binnen de Provinciale Staten stemmen politici van vooral VVD en CDA naar hartelust mee over de stikstofaanpak, terwijl zij banden hebben met veeteelt- en voederbedrijven en -organisaties.
Bij de afschaffing van de melkquota in 2015 gingen de boerenondernemers fors uitbereiden met uiteraard een grotere stikstofuitstoot tot gevolg.
In Rutte III durfde minster van Landbouw, mevrouw Carola Schouten, het niet aan om te strepen in het aantal veeteeltbedrijven. Een maatregel om het veevoer aan te passen naar minder stikstofuitstoot leverde al forse demonstraties op (terwijl er ook grasgevoerde veeteelt werd en wordt toegepast, gingen de boeren er niet mee akkoord). De gevestigde belangenorganisaties van boeren hadden geen afdoende antwoord, dus keerde een groot deel van de boeren zich daarvan af en ontstonden kleine protestgroepjes, zoals we die nu kennen als o.a. Farmers Defence Force en Agractie.
En inmiddels voeren de boeren actie zonder dat de belangengroepen daar verantwoordelijkheid voor nemen. Achter de schermen wordt kennelijk wel georganiseerd zonder dat dit wereldkundig wordt gemaakt via social media. En afstand nemen van de excessen is dus geen gemeengoed voor deze vertegenwoordigers.
In het coalitieakkoord van Rutte IV staat de lijn uitgezet naar minder stikstof en nu het ‘kaartje’ van stikstofreductie per gebied is verschenen, staat de hele boerenstand te steigeren. Zelfs de coalitiepartijen VVD, CDA en CU probeerden de pijn te verzachten door de Tweede Kamerfracties te laten mee-steigeren. Alleen D66 steigerde niet mee en is ook nu weer heel duidelijk door niet mee te veren met de waan van de boerendag. Uiteindelijk zijn de overige coalitiepartijen weer bijgedraaid, want de uitgangspunten van het ‘kaartje’ blijven overeind. Immers, daar zijn zij middels het coalitieakkoord Rutte IV aan gebonden. Anders gezegd, weg met het draaikonten volgens de oude bestuurscultuur.
En dan de rechts(t)e partijen als PVV, FvD, JA21, Van Haga/Belang van NL, BBB en zelfs de SGP. Zij schurken van harte tegen de boerenprotesten aan. Als boer zou ik me niet graag identificeren en laten ondersteunen door deze partijen. Een deel ervan ontkent de wetenschappelijk onderbouwde stikstofuitstoot of zijn gewoon ’tegen’. Verdeeldheid alom.
Zelfs de publieke opinie zou veranderen naar meer steun voor de boeren. Uiteraard een gelegenheidsadhesie. Als we allemaal naar 100 km terug moeten, ook ’s avonds en ’s nachts, schreeuwt iedereen weer moord en brand.
Maar niemand heeft een afdoende alternatief voor de boeren. Terwijl daar toch jaren de tijd voor is geweest en de wetenschap ook niet stil heeft gezeten. In elk geval heeft de boerenstand en de politiek boerenbloed aan de handen vanwege hun ultra-lakse en uiterst passieve opstelling van de afgelopen decennia.