Vertrouwen in de politiek nieuwe bestuurscultuur
Vertrouwen in de politiek nieuwe bestuurscultuur
Mede naar aanleiding van de Toeslagenaffaire beloofde het kabinet een nieuwe bestuurscultuur. En na twee van de drie aangekondigde parlementaire enquêtes (de enquête over de coronacrisis blijft door gesteggel ‘in voorbereiding’) blijkt dat de politiek van vier Rutte-kabinetten nog steeds geen spat veranderd is.
De gaswinningsenquête bewees dat het sterkst. Alles wat boven water kwam aan liegen, bij herhaling verbroken beloften en gekonkel (eerst gas en geld winnen) was niet nieuw maar stond nu zwart op wit in het rapport van de enquêtecommissie aardgaswinning. Toch bleef het kabinet stilzitten bij de hersteloperatie en pas na, het vooraf dus al bekende resultaat, middels het rapport, wilde het kabinet iets aan de situatie veranderen en kwam er geld over de brug. Nu nog uitvoeren. Beetje laat?
En de toeslagenaffaire zeurde en zeurt maar door en gaat nog jaren duren, ondanks vele beloften dat er vaart gemaakt moest en zou worden door instelling van een apart staatssecretariaat (alleen maar gebroken beloften) en uitvoeringsorganisatie. Loze kreten?
Inmiddels is de heer Rutte zeer creatief gebleken als het om excuses aanbieden gaat. Een greep uit zijn scala aan onderwerpen:
- Toeslagenschandaal (2020);
- Gaswinning Groningen (meermalen);
- ‘Griekenland krijgt geen cent meer’ (2011, er ging wel geld en meer dan een cent naar het in financiële problemen verkerende Griekenland);
- Aan minister-president Ivar Asjes van Curaçao over zwarte piet (2014; ‘zij hoeven zich niet te schminken’);
- Corona-maatregelen (2021; te snel versoepeld);
- Uitgelekte notities formatie (2021; wel/niet gesproken over de heer Omtzigt);
- € 1.000,- netto voor iedere Nederlander (belofte in 2012 en excuses in 2016);
Maar ook nog voor de Jodenvervolging, het slavernijverleden en het gewelddadige optreden in Indonesië (waar hij in deze gevallen zelf geen schuld aan had, maar wel ontzettend lang wachtte alvorens hij tot excuses kon worden bewogen). En dan is dit nog geen volledige lijst.
En vervolgens gaat hij na de val van zijn Rutte III opnieuw de verkiezingen in om na de langste formatie ooit eenzelfde kabinet Rutte IV te laten verschijnen. Ondanks de belofte van een andere bestuurscultuur komt dat niet verder dan (top)ambtenaren op cursus te sturen. Hijzelf en zijn kompanen, grotendeels dezelfde als uit Rutte III, gaan op de zelfde ingeslagen weg verder met gebroken beloften. Sterker nog, op de migratiecrisis moest staatssecretaris Eric van der Burg (nota bene van Justitie) meermalen door de rechter tot de orde geroepen worden of trok hijzelf op het laatste moment voor de rechterlijke uitspraak een maatregel in. Denk onder andere aan de:
- nareisbeperking: gezinsleden van een erkende asielzoeker, die pas mochten reizen naar deze statushouder als die een woning had (?!) of anders een jaar wachten;
- derdelanders uit Oekraïne: vluchtelingen uit dit oorlogsland die daar tijdelijk werkten of studeerden en tegen de eerdere afspraken en wetsbepalingen in alsnog naar hun land van herkomst terug moesten of asiel moesten aanvragen;
- bed-bad-broodregeling: de zorgplicht die ook door de EU wordt erkend voor uitgeprocedeerde asielzoekers.
Kortom: het kabinet en een aantal leden ervan, erkende de rechtstaat niet!
De tafel(dans)dame, mevrouw Sigrid Kaag, beloofde ons nieuw leiderschap, maar zelfs de spreekwoordelijke zeven verschillen zijn niet te vinden. En dat is niet te wijten aan de enorme en grensoverschrijdende bedreigingen die haar ten onrechte ten deel vielen.
Een nieuwe bestuurscultuur, als onderdeel van de omvattender belofte om de burger weer meer vertrouwen in de overheid te geven, is totaal niets terecht gekomen.
Alle delen:
1 vertrouwen in de politiek of niet
2 Vertrouwen in de politiek 2 de nieuwe bestuurscultuur
Auteur Guus