Het Turkije van Erdogan
HET TURKIJE VAN ERDOGAN:
Er was een tweede verkiezing nodig om een nieuwe president te kiezen in Turkije, omdat de eerste verkiezing tussen de heren Erdogan en Kiliçdaroglu geen absolute meerderheid voor één van beiden opleverde. Een tweede ronde op 28 mei 2023 moest meer duidelijkheid geven en dat bleek ten gunste van de heer Erdogan.
Maar voor wat voor Turkije kiezen de Turken in binnen- en buitenland? Ondanks dat de grilligheid van de heer Erdogan genoegzaam bekend mag worden verondersteld, weet hij toch ongeveer de helft van de Turken aan zich te binden.
Wat betekent die grilligheid? Na zijn verkiezingsoverwinning in 2002 bleef hij zich als seculier en niet als religieus leider en regering presenteren. Maar langzaam schoof hij meer in de richting van de Islam en met name de soennitische stroming.
Ook was hij destijds tegen de macht van het leger en voor de democratie, maar ook dit verschoof in toenemende mate richting een dictatuur, zoals we die nu in Turkije kunnen herkennen. De meest sprekende uiting daarvan is dat na de poging tot machtsovername door een deel van het leger (2016) elke verdachte van de oppositie onder de noemer van staatsgevaarlijke aanhanger van de Gülenbeweging achter slot en grendel verdween. Of zijn oude vriend, de heer Gülen, daadwerkelijk achter deze coup zat is nooit bewezen. Het was een reden voor de heer Erdogan om tal van maatschappelijke instituties te zuiveren van al dan niet vermeende Gülen-gezinden en daar Erdogan-vriendjes te plaatsen om zijn macht ongebreideld te vergroten.
Daarmee zien we ook hoe de heer Erdogan eerst samen met de intellectuele heer Gülen de staatsinstellingen van hoogopgeleiden kon voorzien, om hem, na de poging tot een staatsgreep vanuit de militairen, helemaal te verguizen. Maar rond 2010 liepen de ideeën en het gedrag van beide heren al steeds verder uiteen.
De vreedzame protesten tegen bebouwing van het Gezipark, nabij het Taksimplein in Istanboel, waren voor de heer Erdogan reden om keihard op te treden, zeker toen dit zich leek te ontwikkelen naar een protest tegen het toenemend autoritaire gezag en gedrag van zijn AK Partij, terwijl de heer Gülen het daar niet mee eens was.
De bekendmaking in 2013 dat de heer Erdogan in 2004 al een plan had uitgewerkt om de Gülenbeweging en haar leider uit te schakelen, leidde tot een definitieve breuk.
Grillig is ook zijn houding naar buitenlandse leiders. In 2017 vindt hij dat mevrouw Merkel zich bedient van ‘nazi-methoden’ in haar omgang met Turken in Duitsland, nadat hij in 2016 graag met de EU, en in belangrijke mate de Duitse bondskanselier, een vluchtelingendeal sloot die hem 6 miljard moest opleveren. Daarna draaide hij weer om als een blad aan de boom richting mevrouw Merkel.
In 2020 betoogt hij dat de heer Macron van Frankrijk ‘psychische hulp’ nodig heeft en was Nederland in 2017 ‘fascistisch en nazistisch’. In 2020 waren de heren Rutte en Erdogan weer vriendjes.
Het behoort allemaal bij het geraffineerde machtsspel van de heer Erdogan naar meer en meer macht bij een door economische malaise, torenhoge inflatie (60% in augustus 2023) en aardbevingen geteisterd land. Door het niet nauw te laten nemen met bouwvoorschriften zouden er zoveel onnodige aardbevingsslachtoffers zijn gevallen. En ook nu blijkt dat het aardbevingsherstel in gebieden waar de oppositie de lokale scepter zwaait achter blijft ten opzichte van ‘zijn’ AKP landsdelen.
Anders gezegd: het Turkse volk blijft tegen een mogelijke verandering en voor een voortzetting van de dictatuur en verdere maatschappelijke alsook economische verslechtering in hun land.
Auteur Guus