Hoe realiseert het kabinet een nieuwe bestuurscultuur

Een nieuwe bestuurscultuur

Dit is een prangende vraag van menig burger, die, na alle schofferingen door de politieke  partijen in de formatie, genoeg heeft van een ongeloofwaardige politiek. De verkiezingsuitslag van maart dit jaar is inmiddels door toedoen van die politiek zelf zo achterhaald, dat nieuwe verkiezingen op zijn plaats zouden zijn. Het is echter niet anders dan dat er een nieuwe regering aanstaande is. De Haagse pluche-carousel draait op volle toeren!

Even kijken in het regeerakkoord wat er staat over een nieuwe bestuurscultuur. Helaas komt het woord maar één keer voor in een passage waarin dit gekoppeld wordt aan een nieuwe politieke cultuur. Gekoppeld aan ‘samenwerking zoeken met constructieve partijen in de Tweede Kamer’, lees: we hebben die hard nodig met onze coalitieminderheid in de Eerste Kamer. Niks nieuws als bestuurscultuur dus. Een nieuwe bestuurscultuur

Dan gaat het coalitieakkoord verder met natuurlijk ‘stevige debatten’ maar ‘met respect’ en zij keren zich af ‘van retoriek gericht op het beschadigen van personen en zullen ons uitspreken tegen kwetsend en dreigend taalgebruik’. Dat zij dat eerder niet hebben gedaan, is al erg genoeg. Denk bijvoorbeeld aan de tribunalen van Forum. Het ‘hoe’ dit te bereiken wordt nergens uitgewerkt. Het blijft bij intenties. Dit is geen nieuwe bestuurscultuur! Het gaat om een minimale beleefdheidsvorm en dat lijkt wel nieuw! En dit alles staat in het voorwoord.

Oké, dan verder lezend. En inderdaad wil het aanstaande kabinet het vertrouwen met de burger herstellen (in hoofdstuk over de ‘Democratische rechtsorde’) door ’transparantie, toegankelijkheid en begrijpelijkheid’. Vervolgens komen er de nodige intenties naar voren richting slachtoffers van de toeslagenaffaire en de Groningse aardgasbevingsschade. Maar over die andere politieke cultuur of zelfs een ‘nieuwe’ bestuurscultuur? Geen woord. Onbegrijpelijk dat deze politieke coalitiepartijen daar niets concreets over kunnen voorstellen. Destijds kon demissionair premier Rutte in het Nieuwsuur-interview ook niets herkenbaars noemen. Dus daar hoeven we echt niets meer van te verwachten.

Oh ja, premier Rutte had aangegeven dat het maandagochtendoverleg met de fractieleiders wordt afgeschaft. Concreter kan haast niet, toch? Vindt die afstemming dan niet meer plaats of alleen in de Tweede Kamerdebatten? Tuurlijk wel. Even bellen – wat niet wordt vastgelegd op papier – is nog altijd mogelijk, dus een lege huls! Een nieuwe bestuurscultuur.

 

Enkele ideeën voor het nieuwe kabinet over de omgangsvormen:

(structuursuggesties komen een andere keer)

• Als er wetsvoorstellen worden gedaan, wordt aangegeven waarom de mening van tegenstanders niet wordt meegenomen (bij voorkeur met onderzoeksverslagen) en een jaar na invoering wordt bij de evaluatie bekeken wat er over is gebleven van de minderheidsstandpunten en wat er met de uitgekomen risico’s zal worden gedaan. Hetzelfde geldt voor de (jaarlijkse) evaluaties die daarna plaatsvinden.
• Aan wetsvoorstellen wordt een in de tijd herkenbaar uitvoeringsplan gekoppeld, waaraan de eventuele uitvoeringsinstantie zich heeft gecommitteerd.
• De microfoons worden bediend door de kamervoorzitter en als een kamerlid grof doet naar een bewindspersoon of ander kamerlid wordt die microfoon uit gedaan en het betreffende kamerlid tot de orde geroepen. Geen excuses? Dan geen microfoon!
• Vanuit de voorbeeldfunctie die politici hebben toetst het presidium van de Tweede Kamer het gedrag van kamer- en regeringsleden in hun omgang naar elkaar op beleefdheidsvormen, op luisteren naar elkaar en op waarheid spreken, en doet hiervan jaarlijks verslag en tevens aanbevelingen ter verbetering per politieke partij en haar afzonderlijke leden.
• De regering houdt zich aan haar eigen wetten en ministers worden bij overtreding naar huis gestuurd (denk bijvoorbeeld aan het buitenwettelijk opereren van de Nationaal Coördinator Terrorisme en Veiligheid).
• De regering houdt zich ook aan de internationale (mensenrechten)verdragen, waaronder het hanteren (en niet ongehinderd omzeilen) van het asielrecht.
• In de omgang van de politiek worden mensenrechten gerespecteerd. Daar valt onder andere onder dat vluchtelingen in Europa (waaronder Polen, Griekenland, Italië) op een menswaardige manier worden gehuisvest en binnen de huidige wettelijke termijn een onderbouwde beslissing ontvangen op hun asielverzoek.

Uiteraard kan ik zo nog heel lang doorgaan en kunt u er ongetwijfeld ook de nodige aanvullingen op geven.

 

Dat het nieuwe coalitieakkoord zo weinig tot niets hierover aangeeft, is niet alleen een gemis, maar nog erger: een misser van grote omvang die zeker geen vertrouwen geeft dat er werkelijk iets staat te veranderen! Een nieuwe bestuurscultuur.

 

Auteur: Guus

Tekening: Retsiem