Vaccinatieplicht
Vaccinatieplicht
Het covid-19-virus heeft een grote tol geëist. Van zo’n 18.000 mensen in Nederland is bekend dat zij zijn overleden aan het coronavirus, maar er is een groot aantal overledenen waarbij dit niet is vastgesteld (vooral in de beginperiode). Daarnaast is de economie behoorlijk ontwricht door zieke mensen, ook met verzuim, door zorgverlening en behandelingen, alsmede daaruit voortvloeiende zorgkosten als gevolg.
Wat begon met een vaccinatieplicht voor zorgmedewerkers in Frankrijk, is inmiddels uitgegroeid tot een vaccinatieplicht in veel meer landen en vooral ook allerlei bedrijven.
In Nederland is in het verleden vaker gezegd dat er geen vaccinatieplicht zal komen. Maar de discussie daarover laait wel op in de samenleving. Moet de regering nu wel of niet verplichten tot corona-vaccinatie? Daarbij worden hieronder de virus-bijeffecten even buiten beschouwing gelaten, omdat alleen virologen hier iets zinnigs over kunnen zeggen en in de samenleving hierover de meningen nogal verschillen.
Voorstanders pleiten voor een plicht, omdat daarmee het virus kan worden uitgeroeid en het risico van virusvarianten afneemt. Voorts heb je rekening te houden – zelfs als jij volledig gevaccineerd bent – dat je toch andere mensen kunt besmetten in jouw contacten.
Tevens geven voorstanders aan dat niemand ooit moeilijk heeft gedaan over vaccinaties voor al dan niet ernstige ziekten die je in het buitenland zou kunnen oplopen. Daarnaast kom je bepaalde landen niet in omdat vaccinatie(s) verplicht zijn alvorens je wordt toegelaten. Een aantal voorstanders zegt dat het geen probleem is als alleen niet-gevaccineerden covid krijgen, want ook daarmee dooft het virus uit (los van de gezondheidsrisico’s die niet-gevaccineerden dan lopen).
Tegenstanders – los van virusontkenners – betogen dat je de vrijheid moet hebben om wel of niet voor vaccineren te kiezen. Naast deze zelfbeschikking kan de lichamelijke integriteit als argument gelden om geen vaccinatie te willen. Vraag daarbij is tevens: accepteer je – als niet-gevaccineerde – ook de verantwoordelijkheid die daarbij hoort. Je kunt anderen mogelijk besmetten en een aantal activiteiten is niet meer voor jou beschikbaar (festivals, theaters, etc.) na de voorschriften hierover door de overheid of organisaties.
Even dieper inzoomend op de juridische kant. Onze grondwet (met name wijziging 1983) en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (1950) en de Universele Verklaring van de Rechten van de mens (1948) gaan uit van die zelfbeschikking en integriteit / onaantastbaarheid van het eigen lichaam.
Daartegenover staat de overheidsplicht tot het beschermen van mijn gezondheid. Denk aan de voorschriften van de anderhalve meter afstand tot anderen, groepsgrootte, de mondkapjesplicht (geen aantasting lichaam?!) en andere regeltjes in allerlei soorten en maten en plaatsen.
Wat gaat dan voor? Vooralsnog zegt de Nederlandse overheid dat voor wat betreft de covid-vaccinatie deze eerder genoemde rechten voor gaan, dus geen plicht (maar sinds de laatste persconferentie lijkt er wel sprake van enige dwang, dan wel sturing). Overigens kunnen we ons dat in Nederland best permitteren, want ongeveer 9,3 miljoen mensen in Nederland zijn volledig gevaccineerd en 3,1 miljoen gedeeltelijk. Kortom zo’n 12,4 mensen op een bevolking van 17,3 mensen (niet-Nederlanders, zoals expats niet meegerekend) zullen binnenkort volledig gevaccineerd zijn. Dat is meer dan 71%. Onderzoek van het RIVM leert dat 90% zich wil laten vaccineren. Weinig reden tot zorg of een vaccinatieplicht.
Ondanks die gezondheidsbeschermingsplicht van de overheid ten opzichte van de onaantastbaarheid van c.q. zelfbeschikking over het eigen lichaam, heeft een aantal andere Europese landen gekozen voor die beschermingskant, met milde sturing tot formele dwang tot vaccinatie. Ook een aantal Nederlandse bedrijven zouden wel een vaccinatieplicht (willen) hanteren.
Centrale vraag is daar dus: in hoeverre levert de gezondheidsbescherming (lees: vaccinatie) een aantasting van lichamelijke integriteit en zelfbeschikking op voor (andere) mensen in de toekomst. Anders gezegd: jouw vrijheid om je niet te laten vaccineren tast mijn vrijheid van bewegen in de samenleving aan. En dan zijn we er: hoever mag mijn vrijheid gaan ten koste van anderen, dan wel heb ik ook een (zorg)plicht naar anderen toe als het om míjn vrijheid gaat? Het is dan ook genoegzaam bekend dat de vrijheid van mij en van anderen meestal op gespannen voet staan, tenzij ik in mijn vrijheidsuiting en -gedrag per definitie al (heel veel) rekening houdt met de effecten daarvan voor die anderen, ook voor wat betreft hun lichamelijke integriteit en zelfbeschikking. Voor overheden gaat het om politieke keuzes, maar voor burgers gaat het om een menselijke benadering.
Auteur:Guus