Waar komt dat afhaken vandaan deel 2 de analyse
Waar komt dat afhaken vandaan deel 2 de analyse
In het eerste deel van de analyse zagen we hoe we van gemeenschapszin, weliswaar met verzuiling, toch een behoefte hadden geen grijze gehaktbal te zijn maar ‘mijn’ eigenheid de ruimte te kunnen geven.
Zo vergleden we langzaam aan naar een meer individuele benadering van ieders uniciteit, en dat dan als graadmeter voor jouw waarde in de samenleving. Grijze gehaktbal? Nee, ik wil mijn eigen keuzes kunnen maken om daar mijn bijzonderheid mee te onderstrepen en vooral te accepteren. Daar heb ik recht op. Dat hoort bij mijn ontplooiing en mijn identiteit. De analyse van het afhaken.
De studentenprotesten van eind jaren 60 waren daar ook een uiting van. Ik tel mee dus ik wil gehoord worden. En dat overspoelde de samenleving in een democratiseringsgolf. Besluiten werden niet alleen over mensen genomen, maar ook meer met mensen. Mijn stem is belangrijk.
Herinner je je nog de beginperiode van de Nikes-schoenenmet hun kenmerkende penseelveeg-embleem die, vanwege hun hoge aanschafbedragen, door de ene jongere (al dan niet in groepsverband) gedwongen werd toegeëigend van de andere leeftijdgenoot. Als ik ze dan niet kan kopen, dan maar stelen (al is de vraag hoe hun ouders die nieuwe schoenen konden verklaren), moet de gedachte zijn geweest. ‘Ik’ kies mijn eigen kleding, muziek en maatschappelijke situatie. ‘Ik’ wil romanschrijver worden, ook al kan ik er geen droge boterham mee verdienen, maar ik heb recht op die keuze en de overheid moet dat (mede) voor mij mogelijk maken.
In de afbouw van de verzorgingsstaat werd dit ook vormgegeven, bijvoorbeeld in de individualisering van de AOW. En in de gelijkheid, die toch weer enigszins terug kwam, werd de ziekenfondsverzekering met zijn gehate onderscheid tussen ziekenfonds- en particulier verzekerden (=boven een bepaald inkomensbedrag) omgevormd naar de algemene zorgverzekering. Ieder weer gelijk? Nou, niet helemaal, wel in de basisverzekering maar in je aanvullende verzekering had je weer de keuzes. En de verzekeringsmaatschappijen legden jou op basis van het verleden een keuze voor die zonder aanpassing (iedereen grijs) werd doorgevoerd (wie zwijgt, stemt toe), tenzij je een andere ‘eigen’ / individuele keuze (‘mijn’ kleur) prefereerde.
Dat ‘recht hebben’ heeft steeds meer ruimte gekregen. En de politiek heeft er natuurlijk ook aan meegedaan om ‘wat ik wil’ te benadrukken. In verkiezingsbeloften was elke droom mogelijk, maar in de praktijk van coalitieregeringen bleef er weinig van over. Dat was ook de kritiek op de PvdA-leider, de heer Joop den Uyl. Bij hem wist je vooraf wat er wel of niet te verwachten was, al plaatste hij zich daarmee buiten de coalitiewerkelijkheid. De analyse van het afhaken.
Dus de politiek gaat mijn droom mogelijk maken, maar bleek als puntje bij paaltje kwam niet te doen. En zo gingen de gevestigde verhoudingen van de grote politieke partijen stuk. En de kiezers bleken mede daardoor meer te zien in zogenoemde proteststemmen op een PVV of FvD. Maar deze twee partijen realiseren ook niet mijn droom, omdat hun populistische standpunten zo ver buiten de hedendaagse realiteit liggen dat weinig tot geen andere politieke partijenmet hen wil of kan samenwerken. Maar die droom van mij moet er komen, daar heb ik recht op. En zo laten veel mensen dat ook weten op sociale media. Niemand die hen daar stopt, dus als ik vind dat ik ‘niet gehoord’ wordt, dan gaat het van onder uit de zak. En de heren Wilders en Baudet vinden toch dat ik gelijk heb, dan moet ik het ook krijgen. De korte lontjes krijgen, vooral in groepsverband, daarmee alle ruimte om in agressie en vernielingen hun eigen weg te vinden.
Politici, ambtsdragers en publieke functionarissen die bedreigd worden is helaas gewoon geworden. Politieagenten die molotovcocktails naar hun hoofd krijgen, supermarkten die geplunderd worden, corona-teststraten die op extreme wijze worden vernield, politici die achterna gezeten worden op straat, tieners die met grote messen de straat op gaan om zich te (kunnen) verdedigen, boeren die wegen blokkeren en vernielingen aanrichten: de lijst is eindeloos.
De kwade geest is uit de fles, en zie maar dat je die er weer in krijgt. Lineair gedacht zal dat ook van de politiek moeten komen. Maar daar komt een ander en laatste deel over.